این یک اصطلاح رایج در میان مردم فارسی‌زبان است که وقتی می‌خواهیم از کسی تشکر کنیم، می‌گوییم «دستت درد نکند» اما همین عبارت ساده گاهی در دنیای واقعی لباس دیگری می‌پوشد و به شکل جدی در اندام دست بیمار به وجود می‌آید؛ کما اینکه احتمالا به خاطر دارید که دنیا فنی‌زاده، عروسک‌گردان معروف شخصیت «کلاه قرمزی» به دلیل عارضه‌ای به نام سرطان دست از دنیا رفت. پر واضح است چیزی که چنین دردی را به جان این هنرمند فقید انداخت، انجام حرکات متناوب و تکراری بود. به گفته پزشکان، افرادی که دچار آسیب عصب یا  فشار روی عصب بازو، مچ دست، آرنج یا انگشتان هستند باید از انجام حرکات تکراری و مداوم اجتناب کنند؛ بنابراین اگر دردی که تجربه می‌کنید ناشی از استفاده یا فشار بیش از حد است، می‌توانید با استراحت در منزل و سبک کردن کارها از درد خود بکاهید. در این مقاله به درمان دست درد می‌پردازیم.

آنچه در این مطلب مرور می‌شود:

  • درمان‌های عمومی دست درد
  • چگونه درد بند انگشتان دست را تسکین دهیم؟
  • چگونه درد مچ دست را تسکین دهیم؟
  • طب سنتی چگونه درد دست را درمان می‌کند؟
  • چه وقت درد دست نگران‌کننده می‌شود؟
  • گرما و سرما درمانی چگونه برای دست درد مفید واقع می‌شود؟
  • حرکات کششی عضلات
  • نقش آتل در درمان دست درد
  • داروهای خوراکی چگونه درد دست را تسکین می‌دهد؟
  • مسکن‌های موضعی درد
  • فیزیوتراپی و کاردرمانی
  • طب سوزنی

درمان‌های عمومی دست درد

منظور از درمان عمومی دست درد، درمان‌هاییست که معمولا روی عمده بیماران جواب داده است. این درمان‌ها عبارت است از:

  • استراحت،
  • بالا نگه داشتن دست‌ها،
  • کمپرس سرد،
  • استفاده از باند‌های کشی و اسپیلینت (آتل)،
  • استامینوفن و داروهای ضد التهاب (NSAID)،
  • فیزیوتراپی
  • جراحی
  • کمپرس گرم و مصرف آنتی بیوتیک (در صورت عفونی شدن اندام)

در موارد شدید درد بازو، مانند پارگی رباط ها و شکستگی استخوان‌ها جراحی ضروری است. همچنین در مواردی، فیزیوتراپی برای کاهش درد و محدودیت حرکت کمک‌کننده است.

چگونه درد بند انگشتان دست را تسکین دهیم؟

اگر درد انگشت ما جزئی باشد، با برخی درمان‌های خانگی می‌توان درد را کاهش داد. این درمان‌ها عبارت است از:

  • استراحت دادن به مفاصل انگشتان.
  • استفاده از یخ برای کاهش درد و تورم.
  • استفاده از استامینوفن و ایبوپروفن.
  • استفاده از از پماد یا کرم ضد درد موضعی.
چگونه درد مچ دست را تسکین دهیم؟

گذشته از اینکه تجویز داروهای مسکن برای کاهش درد اثربخش است، احتمالا فیزیوتراپیست می‌تواند با بهره‌گیری از فنونی، به بهبود درد مچ دست کمک کند. در واقع، درمان‌ها و تمرینات خاصی وجود دارد که آسیب‌های مچ دست و مشکلات تاندون‌ها را بهبود می‌دهند. اگر پزشک تشخیص دهد که جراحی برای درمان مناسب است، بازهم با استفاده از فیزیوتراپی می‌توان به توان‌بخشی دست‌ها کمک کرد، اما مشکلاتی مانند شکستگی استخوان و سندرم تونل کارپال گاهی نیاز به جراحی دارند.

طب سنتی چگونه درد دست را درمان می‌کند؟

اگر درد دست به علت آسیب مفاصل باشد، آلوئه‌ورا برای کاهش التهاب پیشنهاد می‌شود. گیاهی به نام «پنجه گربه» نیز خاصیت ضدالتهابی دارد و تورم ناشی از آرتریت را کاهش می‌دهد. برای کاهش تورم و درد در قسمت‌های مختلف بدن گیاه اکالیپتوس توصیه می‌شود.

چه وقت درد دست نگران‌کننده می‌شود؟

وقتی درد بازو، شانه یا پشت که با استراحت کمتر شده و با فعالیت تشدید می‌شود.

وقتی ضربه ناگهانی به دست‌ها همراه با شنیدن صدا باشد.

وقتی شاهد درد و تورم شدید در بازو باشیم.

وقتی درد همراه با احساس سوزش، ضعف و بی‌حسی در دست‌ها باشد.

گرما و سرما درمانی چگونه برای دست درد مفید واقع می‌شود؟

 گرما درمانی گاهی موثر واقع می‌شود و گاهی نه. مثلا برای مشکلات مزمن و رفع سفتی ماهیچه‌ها و مفاصل به ویژه در مورد استئوآرتریت، کاربرد بیشتری دارند. همچنین گرما برای تسکین درد و سفتی انگشتان مبتلا به آرتریت روماتوئید مفید است، اما در دوره‌هایی شعله‌ور شدن حاد (زمان فعالیت بالای بیماری) باعث اثر معکوس می‌شود، یعنی، اعمال گرما در هنگام شعله‌ور شدن آرتریت روماتوئید می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند التهاب را افزایش داده و علائم را بدتر کند.

سرما درمانی نیز به همان ترتیب، گاهی درد را کاهش می‌دهد و گاهی بر شدت آن می‌افزاید. مثلا پس از جراحی، هنگام دچار شدن به آسیب‌های حاد، هنگام ابتلای بیمار به تاندونیت (که باعث درد، تورم و ناراحتی در تاندون‌ها می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود)، به کاهش التهاب کمک می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. همچنین سرمادرمانی به کاهش التهاب و تحریک ناشی از سندرم تونل کارپال منجر می‌شود. سندرم تونل کارپال عارضه‌ایست که در اثر فشار روی عصب میانی ایجاد می‌شود و از مسیر باریکی که در پایه سمت کف دست قرار دارد، می‌گذرد.

 

حرکات کششی عضلات

حرکات کششی عضلات به ویژه برای کاهش التهاب تاندون‌های فلکسور تشکیل دهنده تونل و علائم مرتبط با سندرم تونل کارپال توصیه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.

کشش عضلات خم کننده انگشت، سفتی عضلات را از بین می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌برد. حرکات کششی همچنین می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند از بروز انقباضات عضلانی جلوگیری کند. انقباضات عضلانی زمانی رخ می‌دهد که عضلات خاصیت ارتجاعی خودشان را از دست بدهند.

انگشت را می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان با استفاده از دست مخالف به سمت عقب خم کرد. انجام این حالت به مدت ۳۰ تا ۶۰ ثانیه و چندین بار در روز توصیه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. باید کشش را هم در انگشتان و هم در ساعد احساس کنید. ورزش‌های مخصوص عصب‌ گلیدینگ و تاندون‌ گلیدینگ که حرکت اعصاب و تاندون‌ها را در این ناحیه بهبود می‌بخشد هم می‌تواند برای تسکین علائم سندرم تونل کارپال انجام شود.

نقش آتل در درمان دست درد

برای حمایت از مچ دست و مفاصل انگشت و جلوگیری از خم شدن آنها می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان از آتل و بریس دست استفاده کرد. آتل‌ها و بریس‌ها به مفاصل اجازه استراحت و بهبودی می‌دهند، زیرا التهاب را از بین می‌برد. آتل همچنین می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند مفاصل شما را در یک راستا نگه دارد تا از آسیب بیشتر و تحریک مفاصل جلوگیری کند. هنگام بروز درد آرتریت و همچنین در مواقعی که بیمار ترجیح می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد تزریق کورتون انجام ندهد  استفاده از آتل توصیه می‌شود. اگر پزشک استفاده از استروئیدها را توصیه نکند، بهترین جایگزین آتل است.

 

 

داروهای خوراکی چگونه درد دست را تسکین می‌دهد؟

برای درمان انواع پیچ خوردگی دست و مچ دست، درد غیراختصاصی دست و آرتروز دست و انگشتان می‌توان از داروهای مسکن بدون نسخه مانند استامینوفن (تیلنول) یا داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن (ادویل) یا ناپروکسن سدیم استفاده کرد، زیرا می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند به کاهش و تسکین درد، تورم و التهاب دست کمک کنند.

مسکن‌های موضعی درد

بررسی دانشمندان می‌گوید بیشتر اوقات استفاده از مسکن‌های موضعی و کرم کپسایسین به طور خاص برای درمان آرتروز دست‌ها و همچنین برای کاهش درد و بهبود علائم موثر است. کرم‌ها و پمادهای بدون نسخه، به ویژه آنهایی که حاوی کپسایسین هستند (عصاره ای که از فلفل چیلی به دست می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آید) می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند به صورت موضعی روی دست‌ها و انگشتان استفاده شوند. این داروها با کاهش شدت سیگنال‌های درد ارسال شده در طول مسیرهای عصبی، درد را کم می‌کنند.

فیزیوتراپی و کاردرمانی

بهبود تحرک مفصل اتفاقی است که با فیزیوتراپی حاصل می‌شود و پس از آن، دامنه حرکتی و قدرت دست برای کمک به کارهای روزمره مانند گرفتن و نیشگون گرفتن افزایش می‌یابد و در نهایت می‌تواند به تسکین درد دست کمک کند. همچنین، استفاده از موم پارافین یا تحریک الکتریکی می‌تواند روی دست‌ها و انگشتان شما اعمال شود. این روش ها به کاهش درد، سفتی، تورم و التهاب کمک می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند.

طب سوزنی

طب سوزنی یعنی یک متخصص سوزن‌های نازک را در ماهیچه‌های دست فرو می‌کند تا به موجب آن نقاط فشار و درد کاهش پیدا کند. این روش برای شرایط سطحی که بر بافت‌های نرم تأثیر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذارند، مؤثرتر است. البته یادآور می‌شویم هنوز به تحقیقات بیشتری برای حمایت از اثربخشی کلی طب سوزنی در مدیریت درد دست مورد نیاز است.

پیمایش به بالا