دردهای نوروپایتیک، پیامد تلخ سایر دردها
دردهای نوروپایتیک، پیامد تلخ سایر دردها
گاهی اوقات دوره ابتلای ما به یک بیماری تمام میشود و درمان هم به نقطه آخر میرسد، اما هنوز دردهایی را در تن خود احساس میکنیم که گویی یادگاری از آن بیماریست که دلش نیامده ما را تنها بگذارد! به این نوع از دردها، دردهای نوروپایتیک میگویند. به زبان علمی، درد نوروپاتیک نوعی درد مزمن است که معمولاً پیامد ابتلا به بیماری، عفونت یا آسیبدیدگی است یا همراه با این مشکلات حس میشود. البته باید بدانیم درد نوروپاتیک نتیجهی مستقیم هیچ یک از این عوامل نیست و به طور غیرمستقیم بابت مشکلات دیگر بروز پیدا میکند. بیماران دچار درد نوروپاتیک از درد سوزشی، تیر کشنده و برقآسا رنج میبرند. در ادامه مطلب بیشتر با این دردها آشنا میشویم و قبل از آن این نکته را نیز یادآور میشویم که درد مزمن یعنی دردی که حداقل 12 هفته طول بکشد.
آنچه در این مطلب مرور خواهیم کرد:
- دلایل ابتلا به دردهای نوروپاتیک
- علتهای مختلف بروز درد نوروپاتیک در یک نگاه
- نشانههای درد نوروپاتیک
- چگونه درد نوروپاتیک را تشخیص دهیم
- روشهای درمان درد نوروپاتیک
- توصیههایی به زنان باردار
- روشهای پیشگیری از درد نوروپایتک
چرا به درد نوروپاتیک دچار میشویم؟
دردهای نوروپاتیک عموما به یکی از دلایل زیر بروز میکنند:
- وقتی تصادف و سانحه رخ میدهد
وقتی در اثر یک تصادف یا سانحه به مشکلی دچار میشویم و بافت، عضله یا مفصل آسیب میبیند، ممکن است با گرفتن درمان متناسب، التیام پیدا کنیم اما واقعیت این است که آسیب سیستم عصبی برطرف نمیشود. در نتیجه بیمار تا سالها بعد از سانحه از دردی مداوم رنج میبرد. معمولا تصادف یا آسیبدیدگیای که ستون فقرات را درگیر کرده نیز به درد نوروپاتیک دامن میزند. همچنین، فتق دیسک و تحت فشار قرار گرفتن نخاع نیز باعث بروز درد در فیبرهای عصبی دور ستون فقرات خواهد شد.
- وقتی بدن دچار عفونت میشود
درصد قابل توجهی از کسانی که از دردهای نوروپاتیک رنج میبرند، دچار عفونت هستند. برای مثال، بیماران مبتلا به HIV یا ایدز از دردی رنج میبرند که علت قابل توضیحی ندارد. همچنین، عفونت سیفلیس نیز با درد سوزشی و تیر کشندهی غیرقابل توضیح همراه است که بیمار را بیقرار میسازد. گفته میشود کسانی که در کودکی بیماری آبلهمرغان را تجربه کردهاند، احتمال اینکه در بزرگسالی دچار زونا شوند، وجود دارد. زونا نیز از درهایی است که باعث بروز درد نوروپاتیک مزمن میشود.
- وقتی یک جراحی انجام میشود
احتمالا شما از بیمارانی که به دلایل مختلف قطع دست یا پا را تجربه کردهاند، شنیدهاید که میگویند همان عضوی که دیگر وجود خارجی ندارد، درد میکند! این مشکل که سندرم اندام خیالی نامیده میشود، نوع نادری از دردهای عصبی است که بعد از قطع دست یا پا شروع میشود. در این حالت، مغز بیمار، علیرغم قطع شدن عضو همچنان فکر میکند که سیگنالهای درد را از عضو قطع شده دریافت میکند. آنچه عملاً اتفاق میافتد این است که عصبهای نزدیک عضو قطع شده سیگنالهای اشتباهی را به مغز میفرستند. جالب است بدانید درد اندام خیالی به جز دست یا پا، در انگشتان دست و پا، گوش و دیگر عضوهای جراحی شدهی بدن نیز احساس میشود.
- وقتی به یک بیماری خاص دچار میشوید
بیماریهایی مثل ام اس ، میلوم مولتیپل وسرطان عوارض متعددی دارند که یکی از آنها، دردهای نوروپاتیک است. البته تمام بیماران مبتلا به این عارضهها دچار درد نوروپاتیک نمیشوند، اما برخی از درد عصبی نیز رنج میبرند. متأسفانه بیماری دیابت سهم بزرگی از این رنج دارد . عامل 30 درصد از موارد درد نوروپاتی به حساب میآید. دیابت مزمن بر شیوهی عملکرد عصبها اثر میگذارد. بیماران دیابتی دچار بیحسی و کاهش حسی میشوند که درد، سوزش و گزگز دست و پا و انگشتان را به دنبال دارد. مبتلایان به سرطان، باید شیمی درمانی و پرتودرمانی را پشت سر بگذارند که مستقیما بر سیستم عصبی آنها اثر میگذارد و موجب تولید سیگنالهای درد غیرمعمولی میشود.
علتهای مختلف بروز درد نوروپاتیک در یک نگاه:
- کمبود ویتامین ب
- سندروم تونل کارپال
- مشکلات تیروئید
- مشکلات عصب صورت
- آرتریت ستون فقرات
- علائم درد نوروپاتی
نشانههای درد نوروپاتیک چیست؟
درد خنجری؛ که برقآسا و سوزشی است.
حس گزگز و بیحسی؛ که همان احساس سوزن سوزن شدن است.
درد خود به خودی یا دردی؛ که بدون محرک شروع بشود.
درد ناشی از تحریک یا دردی که در اثر وقایعی، مانند سایش، سرما یا شانه کردن حس میشود، که معمولاً چندان شدید نیست.
احساس کردن یک حس مزمن؛ که ناخوشایند یا غیرعادی شمرده میشود.
اختلالات خواب؛ یا همان مشکل داشتن هنگام استراحت کردن است/
مشکلات روانی؛ که به دلیل تحمل درد مزمن، بیخوابی و دشواری در توصیف احساس ناخوشایند حاصل میشود.
چگونه درد نوروپاتیک را تشخیص بدهیم؟
پزشک برای تشخیص دادن درد نوروپاتی به انجام معاینهی بالینی روی میآورد و از بیمار میخواهد که علائم را توصیف کند. پزشک سوالاتی را درباره نوع درد، زمان بروز درد یا محرکهای درد میپرسد. همچنین پزشک پرسشهایی را دربارهی عاملهای خطر درد نوروپاتی مطرح میکند و دستور آزمایش خون و تستهای عصبی میدهد.
چگونه درد نوروپاتی را درمان کنیم؟
- به عضو دردناک استراحت بدهید تا دردتان آرام شود
بهترین درمان برای التیام دادن عصب تحت فشار استراحت کردن است، بنابراین از انجام دادن فعالیتهای تشدید کنندهی درد خودداری کنید و هر نوع فعالیتی را که موجب آسیبدیدگی شده است، متوقف کنید. درد عصب سیاتیک شایعترین نوع درد ناشی از تحت فشار قرار گرفتن عصب است. درد سیاتیک از باسن یا پشت بالای ران شروع میشود و تا پایین پا منتشر میشود. اگر دردتان بعد از یک تا سه روز بهبود نیافت، برای معاینه و بررسی بیشتر به پزشک مراجعه کنید.
- درمان فشردگی نخاع را با کاهش وزن شروع کنید
خیلی مهم است که وزنتان را متناسب با قدتان کنترل کنید. فتق دیسک ستون فقرات یا تنگی کانال نخاعی باعث میشود که نخاع تحت فشار قرار بگیرد و در نتیجه درد عصبی در سراسر بدن احساس شود. محل احساس درد به این بستگی دارد که نخاع در کدام قسمت از ستون فقرات تحت فشار قرار گرفته است؛ بنابراین، اگر دچار تنگی کانال نخاعی یا فتق دیسک هستید، سعی کنید وزنتان را به حد مناسبی برسانید و ثابت نگه دارید. کاهش وزن از طریق رعایت یک رژیم غذایی سالم و با چربی و قند پایین، درد را تا حدی تسکین میدهد.
- اگر باردار هستید، بعضی عادتها را تغییر دهید
یکی از عوارض شایع بارداری درد سیاتیک است. اگر درد عصبی سوزشی را در پشت پا حس کردید، ممکن است علت این درد فشاری باشد که نوزاد در حال رشد به عصب سیاتیک وارد میکند. به بانوان باردار توصیه میشود که سبک زندگی و حرکات خود را به گونهای تغییر دهند که درد آرام شود. درد سیاتیک ناشی از بارداری بعد از زایمان برطرف میشود.
توصیههای مهم برای زنان باردار برای پیشگیری از بروز درد نوروپاتیک
- به پهلوی مخالف سمتی که درد میکند، دراز بکشید. مثلا اگر درد عصبی را در پای چپ حس میکنید، روی پهلوی راست دراز بکشید.
- وسیله سنگین بلند نکنید.
- هرگز برای مدت طولانی سرپا نایستید.
- اگر در زمان ایستادن دچار درد میشوید، یک پا را هنگام ایستادن بلند کنید و روی چیزی مانند چهارپایه بگذارید.
- سعی کنید مرتب شنا کنید.
- کیسه سرد یا گرم را روی ناحیهی دردناک بگذارید.
چگونه از بروز درد نوروپاتیک پیشگیری کنیم؟
- قند خون را کنترل کنید
علت اصلی درد عصبی، به ویژه نوروپاتی دست و پا دیابت است. اگر قند خونتان بالا است، حتماً برای کنترل کردن آن از پزشک کمک بگیرید. با مدیریت مناسب دیابت میتوانید از درد عصبی پیشگیری کنید یا آن را به حداقل برسانید. اگر مرض دیابت در خانواده شما ارثی است، از پزشک بخواهید که دستور آزمایش قند خون را تجویز کنند. در انتهای این بخش ذکر این نکته نیز ضروریست که تغذیه مناسب و تغییر سبک زندگی، ایمنترین و سادهترین راه برای پیشگیری از درد عصبی ناشی از دیابت به شمار میرود.
- زونا را درمان کنید
همانطور که قبلا هم گفتیم، اگر شما در کودکی دچار آبله مرغان شده باشید، ممکن است به زونا مبتلا شوید. ویروس آبله مرغان که در عصبها به شکل نامحسوسی نفس میکشد، ممکن است بعد از چند سال دوباره فعال شود و باعث بروز درد عصبی سوزشی بشود. اگر مبتلا به زونا هستید، به پزشک مراجعه کنید تا داروهای مناسب را برای تسکین علائم تجویز کنند. زونا به مرور زمان برطرف میشود و درد عصبی نیز بعد از آن آرام میشود. پزشک داروی ضدویروسی برای تسریع روند درمان زونا تجویز میکند. همچنین مسکن مناسب را برای مدیریت درد توصیه میکند.
دردهای نوروپاتیک بیش از دیگر دردها با آرامش روحی و روانی فرد سروکار دارند. به نظر میرسد بهرهمندی از مهارتهای تقویت روحی بتواند در کنترل این نوع از دردها مفید واقع شود.
مقالات
دلیل درد بعد از جراحی دیسک کمر
درد بعد از جراحی دیسک کمر (lumbar disc surgery) یکی از چالشهای مهم در درمان بیماران مبتلا به مشکلات دیسک کمر است. این درد ممکن
درمان درد بعد از عمل جراحی کمر
درد بعد از عمل جراحی کمر یکی از مشکلات شایع و نگرانکنندهای است که بسیاری از بیماران با آن مواجه میشوند. این نوع درد میتواند
درد مزمن چیست؟ | روشهای درمان و علل درد مزمن
درد مزمن یکی از چالشهای بزرگ در زمینه سلامت است که بسیاری از افراد در طول زندگی خود با آن مواجه میشوند. برخلاف درد حاد