درمان کمر درد – درمان قطعی کمر درد بدون جراحی

درمان کمر درد بسیار بستگی به علت ایجاد کننده آن دارد. بنابراین، قدم اول در درمان کمر درد، تشخیص صحیح محل و علت درد است. پس از تشخیص‌گذاری توسط پزشک متخصص، انتخاب درمان مناسب بسیار اهمیت دارد؛ تا هم درد برطرف شود و هم ضایعه ایجادکننده درد.

اگر کمر درد دارید و می‌خواهید با انواع درمان‌های کمر درد آشنا شوید، این مقاله برای شما نوشته شده است. پس تا پایان همراه ما باشید.

تشخیص کمردرد ؛ اولین گام در درمان کمر درد

کمر درد مشکل رایجی است که به خاطر شرایط یا آسیب‌های مختلفی ایجاد می‌شود. بسته به دلیل کمر درد، درد را به صورت متفاوتی توصیف خواهید کرد، برای‌مثال: 

• مورمور شدن
•  سوزش
•  گرفتگی عضلات
•  بی‌حسی
• انقباض ناگهانی
•  درد ضربان‌دار
• درد منتشر به سایر اندام‌ها

برای درمان کمر درد، در قدم اول باید علت درد به درستی تشخیص داده شود. اگر درد بعد از مدتی خودبه‌خود خوب شد، احتمالاً به خاطر کشیده‌شدن یا فشار به عضلات کمر، حالت بد ایستادن و خوابیدن یا آسیب جزئی حین تمرین بوده است. 

اگر کمر دردتان خیلی شدید بود، بعد از یک هفته تسکین نیافت و با مشکلات دیگری مثل افت وزن ناگهانی یا خون در ادرار همراه بود، حتماً به پزشک متخصص درد مراجعه کنید. 

پزشک برای تشخیص‌ کمر درد، شما را معاینه بدنی می‌کند و با پرسش‌هایی متوجه می‌شود چه چیزی درد را بهتر یا بدتر می‌کند. بعد از معاینه و بررسی فعالیت‌های اخیرتان، احتمالاً از تست‌هایی برای تشخیص‌گذاری کمک می‌گیرد، مثل: 

• تست‌های تصویربرداری از جمله  (ام‌آرآی) X-rays، MRI و (سی‌تی اسکن) CT scans 
• الکترومیوگرافی یا همان نوار عصب و عضله (EMG) 
• تست‌های خونی برای بررسی التهاب 

انواع روش‌های درمان کمر درد 

از آنجایی که دلایل کمر درد متفاوت است، از جمله:

• شکستگی
• مشکلات دیسک کمر (جابه‌جایی، بیرون‌زدگی، تخریب و نازک‌شدن)
• رگ‌به‌رگ شدن
• لیزخوردگی مهره‌های ستون فقرات
• سیاتیک
• فیبرومیالژیا
• آرتروز کمر
• عفونت 
• اندومتریوز در زنان 
• اسکولیوزیز
• تومور و …

بنابراین، درمان‌های اختصاصی و متفاوتی نیز برای هر کدام ارائه می‌شود. به طور کلی، درمان‌های کمر درد در دو دسته کلی قرار می‌گیرند: 

• درمان کمر درد بدون جراحی 
• درمان کمر درد با روش‌های جراحی 

درمان کمر درد بدون جراحی

شامل درمان‌های متنوع و کاربردی است که می‌تواند تحت نظر پزشک به صورت تکی یا ترکیبی تجویز شود. 

درمان خانگی کمر درد (درمان کمر درد در منزل)

درمان‌ خانگی کمر درد خصوصاً برای دردهایی که ناشی از مشکلات خفیف عضله کمر است، کمک بسیاری می‌کند. از جمله درمان‌های خانگی کمر درد، درمان با یخ و گرما، استراحت به مدت محدود و انجام فعالیت فیزیکی است. 

درمان کمر درد با یخ و گرما

درمان کمر درد با پک سرد و گرم معمولاً در دو مرحله و ابتدا با پک سرد آغاز می‌شود: 

• پک سرد برای کاهش درد و التهاب بعد از آسیب کاربرد دارد که باید چند بار در روز و هر بار تا ۲۰ دقیقه روی قسمت دردناک کمر قرار دهید.
• بعد از چند روز، درمان را با پک گرم ادامه دهید. پک گرم عضلات را شل می‌کند و جریان خون را افزایش می‌دهد. روی پک گرم نخوابید چون ممکن است باعث سوختگی شود. 

استراحت به مدت محدود

برای مدت طولانی در تخت نمانید! در گذشته پزشکان برای کمردرد استراحت مطلق تجویز می‌کردند، ولی حالا می‌دانیم که بی‌حرکت ماندن یکی از بدترین کارهایی است که می‌توانید انجام دهید! این کار می‌تواند درد کمر را بدتر کرده و باعث عوارض دیگری شود. بنابراین، بیشتر از یک یا دو روز استراحت نکنید. 

انجام فعالیت فیزیکی 

فعال بمانید و سعی کنید کارهای روزمره خود را ادامه دهید. به بدن خود گوش دهید و یاد بگیرید کارها را با ریتم مناسب خود انجام دهید.

هنگام انجام کارهای سنگین استراحت کنید و برای حمل وسایل سنگین یا متعدد، مثل خریدها، چند بار رفت‌وآمد کنید یا از دیگران کمک بگیرید. فعالیت‌هایی را که دردتان را تشدید می‌کنند شناسایی کرده و در صورت امکان از آن‌ها دوری کنید.

روزانه کمی پیاده‌روی کنید. پیاده‌روی به شما کمک می‌کند وزن سالم خود را حفظ کنید و فشار را از روی کمرتان بردارید.

طب سوزنی

طب سوزنی با استفاده از سوزن‌هایی در نقاط مشخصی از بدن انجام می‌شود و برای درمان کمر درد هم به‌کار می‌رود. این روش با بهبود جریان خون و آزادسازی اندروفین‌ها که مسکن‌های طبیعی بدن هستند، به کاهش کمر درد کمک می‌کنند. 

طب سوزنی برای کاهش کمر درد مزمن و حاد بسیار مفید است. حتی در برخی تحقیقات مشاهده شده که طب سوزنی بهتر از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی به تسکین کمر درد حاد کمک می‌کند. 

این روش برای سالمندان مبتلا به کمر درد مزمن نیز بسیار مفید بوده و به کاهش ناتوانی ناشی از کمر درد در آن‌ها کمک کرده است.

ورزش برای درمان کمردرد 

تمرین‌ها و حرکات کششی مشخصی وجود دارد که می‌تواند به کاهش کمردرد کمک کند. در این ویدئویی که در لینک زیر قرار داده شده است، یک فیزیوتراپیست چند حرکت کششی ساده برای کمر نشان می‌دهد که به پیشگیری از درد و گرفتگی کمک می‌کند.

https://www.nhs.uk/conditions/back-pain/

 اما اگر دردتان شدیدتر شد، تمرین را متوقف کرده و به پزشک مراجعه کنید.

فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی، شنا، یوگا و پیلاتس نیز می‌توانند به تسکین کمردرد کمک کنند. 

انجام ورزش و فیزیوتراپی به بهبود این موارد در کمردرد مزمن کمک می‌کنند:

• تقویت عضلات مرکزی بدن
• تمرین‌های کششی و افزایش انعطاف‌پذیری
• اصلاح و آموزش مجدد وضعیت بدن (پُستچر)
• تمرین‌های هوازی با سرعت و شدت مناسب

همچنین بیشتر بخوانید در مقاله درمان کمر درد با ورزش

مانیپولاسیون ستون فقرات

دست‌کاری ستون فقرات یا همان مانیپولاسیون توسط متخصص دارای مجوز انجام می‌شود و به کاهش مشکلات ساختاری ستون فقرات و بازگرداندن تحرک از دست‌رفته کمک می‌کند.

ماساژ درمانی برای کمر درد

آیا ماساژ واقعاً بعد از پایان جلسه هم به کاهش کمردرد کمک می‌کند؟ مطالعات اخیر نشان می‌دهند که انجام یک جلسه ماساژ در هفته به مدت ۱۰ هفته، باعث بهبود درد و عملکرد در افراد مبتلا به کمردرد مزمن می‌شود. 

انواع روش های دارویی برای کمر درد

داروها به شکل پماد، خوراکی و تزریقی برای کنترل کمردرد مزمن تجویز و استفاده می‌شوند. از جمله داروهایی که برای درمان کمردرد استفاده می‌شوند: 

• داروهای ضدالتهابی
• شل‌کننده‌های عضلانی مثل دیازپام و متوکاربامول (از خانواده بنزودیازپین‌ و باربیتورات)
• استامینوفن
• داروهای مخصوص دردهای عصبی (درد نوروپاتیک) 
• اوپیوئیدها
• حتی داروهای ضدافسردگی مثل دولوکستین

 با این حال، هر دارویی می‌تواند عوارض جانبی ناخواسته داشته باشد. بهتر است برای مصرف دارو، با پزشک مشورت کنید

داروهای ضدالتهابی برای درمان کمر درد

داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مثل ایبوپروفن و ناپروکسن که برای کاهش درد ناشی از کشیدگی عضله و التهاب بسیار موثر هستند. NSAIDها پاسخ التهابی در مفاصل را مسدود می‌کنند و به کاهش تورم اطراف دیسک متورم و آرتریت در کمر کمک می‌کنند. 

این داروها می‌توانند عملکرد کلیه در افراد مسن را کاهش دهند و مصرف بیش از حدشان ممکن است به مشکلات کلیوی منجر شود. 

بهترین قرص برای کمر درد (قوی ترین مسکن برای کمر درد)

پزشک براساس علت کمر درد و شدت آن از دسته‌های متفاوتی از داروها استفاده می‌کند، از جمله:

• ضدالتهاب‌ها برای مواقعی که تشخیص آسیب و التهاب در بافت عضله یا استخوان کمر وجود دارد
• کاهنده درد نارکوتیک یا همان اوپیوئیدها برای مختل‌کردن ارسال پیام درد به مغز در دردهای شدید و حاد
• شل‌کننده عضلانی برای کاهش تنش و گرفتگی در عضلات 
• استامینوفن برای کاهش درد ملایم تا متوسط
• ضدافسردگی برای درمان کمر درد مزمن 

اوپیوئیدها از قدرتمندترین مسکن‌ها هستند ولی به‌عنوان راهکار خط اول برای کمردرد مزمن توصیه نمی‌شوند!

زیرا اوپیوئیدها تحمل دارویی دارند، یعنی:

•  وابستگی جسمی ایجاد می‌کنند
• و بعد از مدتی برای آنکه مثل قبل اثر بگذارد، باید دوز دارو را افزایش دهید

بنابراین، این داروها بیشتر مناسب درمان کوتاه‌مدت هستند خصوصاً برای دردهای حاد مثل درد بعد از تصادف یا جراحی. چرا که به‌طور موقت سیگنال‌های درد را خاموش می‌کنند.

اوپیوئیدها در درمان کمر درد مزمن فقط زمانی تجویز می‌شوند که داروهای خط اول و دوم برای کنترل درد امتحان شده‌، ولی نتیجه‌ای نداشته است.

تزریق پی آر پی در درمان کمر درد 

برای تزریق پی آر پی در درمان کمر درد، مقداری از خون خود بیمار گرفته می‌شود. سپس با استفاده از سانتریفیوژ پلاکت‌ها را جدا می‌کنند و یک سرم غنی از پلاکت‌های خود بیمار تهیه می‌کنند. پلاکت‌ها حاوی فاکتورهای رشد هستند که می‌توانند به ترمیم بافت‌های آسیب دیده کمک کنند. 

پلاسمای غنی‌شده به ناحیه‌ای از کمر که درد می‌کند مثل عضلات یا نقاطی در ستون فقرات تزریق می‌شود. تزریق PRP درد را در ماه‌های اول بعد از تزریق کاهش می‌دهد و عملکرد بیمار را بهتر می‌کند.

البته این روش همیشه جواب نمی‌دهد؛ بسته به شدت آسیب، محل دقیق درد و ویژگی‌های فردی مثل سن و وضعیت سلامتی، نتایج متفاوت است.

درمان کمردرد با تزریق سلول بنیادی 

در این روش، سلول‌های بنیادی از بدن خود فرد و معمولاً از مغز استخوان یا بافت چربی گرفته می‌شود و بعد از آماده‌سازی، به ناحیهٔ آسیب‌دیده در ستون فقرات تزریق می‌شود.

تزریق سلول‌های بنیادی از روش‌های جدید درمان کمردرد است؛ خصوصاً دردهایی که ناشی از آسیب یا فرسودگی دیسک هستند. این سلول‌ها با راه‌اندازی مکانیزم‌های زیر به بهبود کمر درد کمک می‌کنند: 

• تحریک بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده
•  کاهش التهاب
• تقویت ترمیم طبیعی بدن 

این روش می‌تواند درد را کاهش دهد و حرکت و عملکرد بیماران را بهبود بخشد، به‌ویژه کسانی که از درمان‌های معمولی پاسخ نگرفته‌اند. البته باید در نظر داشت نتایج این روش نوظهور در همه یکسان نیست.

تزریق اپیدورال برای کمر درد 

در روش تزریق استروئید اپیدورال (ESI) برای درمان کمر درد، یک داروی ضدالتهاب در فضای اپیدورال اطراف اعصاب ستون فقرات تزریق می‌شود. محل دقیق تزریق بسته به علت درد شما انتخاب می‌گردد. حدود ۵۰ درصد از افراد پس از این تزریق، تسکین موقتی درد را تجربه می‌کنند.

رژیم ضد التهابی برای درمان کمر درد

بیشتر کسانی که با کمر درد درگیرند، می‌توانند با انتخاب خوراکی‌های سالم و یک برنامه غذایی متعادل در کنار درمان‌های دیگر، روند بهبود خود را سرعت ببخشند. خوراکی‌هایی که به تسریع بهبود کمر درد کمک می‌کنند: 

• میوه‌های تازه و رنگارنگ
• غلات کامل
• سبزیجات پخته
• غذاهای سرشار از چربی‌های مفید 

 در کنار آن‌ها، کاهش مصرف قند، نمک، غذاهای سرخ‌کردنی و چربی‌های ترانس نیز به کاهش التهاب و کمر درد کمک می‌کند.

درمان کمردرد با جراحی (روش‌های تهاجمی)

جراحی تهاجمی‌ترین و پرریسک‌ترین روش درمان کمر درد است. بنابراین حتی بهترین جراحان ستون فقرات نیز، فقط زمانی عمل جراحی را پیشنهاد می‌کنند که سایر روش‌های درمانی موثر نبوده باشند. 

در صورت تشدید درد و مواجه‌شدن با مشکلات زیر، عمل جراحی می‌تواند به شما کمک کند: 

• دیسکی که روی عصب فشار بیاورد 
• مشکلات در راه رفتن و تعادل که مربوط به ستون فقرات باشد
• بی اختیاری ادرار مرتبط با عصب و ستون فقرات
• بدفرمی ستون فقرات
• لغزش مهره‌ها
• تنگی کانال نخاعی
• شکستگی مهره‌ها

پیش از جراحی، با استفاده از روش‌های تصویربرداری و آزمایش‌های دیگر باید علت اصلی کمر درد و ناحیه آسیب‌دیده شناسایی شود. چرا که نوع و محل آسیب تعیین‌کننده نوع جراحی خواهد بود. انواع جراحی برای درمان کمر درد وجود دارد. 

برای‌مثال اگر بیرون‌زدگی دیسک روی عصب فشار بیاورد، جراح ممکن است دیسککتومی را برای برداشتن بخشی از دیسک توصیه کند. یا در صورت فشار روی عصب‌ها یا نخاع، لامینکتومی پیشنهاد می‌شود تا فضا آزاد شود.

 در مواردی هم ممکن است جوش دادن مهره‌ها (اسپاینال فیوژن) برای ثابت نگه داشتن ستون فقرات انجام شود. انواع جراحی کمر عبارت‌اند از:

ورتبروپلاستی و کیفوپلاستی در درمان کمر درد 

دو روش نسبتاً کم‌تهاجم برای درمان شکستگی‌های مهره‌ای ناشی از پوکی استخوان، ورتبروپلاستی و کیفوپلاستی مهره‌ها است. 

• در ورتبروپلاستی، با استفاده از یک سوزن باریک، ماده‌ای به نام سیمان استخوانی به محل ترک‌خوردگی یا شکستگی استخوان تزریق می‌شود.
• در کیفوپلاستی، پیش از تزریق سیمان استخوانی، یک بالون کوچک داخل مهره گذاشته شده و باد می‌شود تا مهره به ارتفاع طبیعی خودش بازگردد. سپس، سیمان استخوانی تزریق می‌شود تا مهره محکم شود. 

بنابراین، ورتبروپلاستی فقط شکستگی را فیکس می‌کند، ولی کیفوپلاستی علاوه‌بر فیکس‌کردن شکستگی، شکل مهره و قوس ستون فقرات را تا حدی اصلاح می‌کند.

لامینکتومی ستون فقرات 

لامینکتومی برای برداشتن فشار از روی نخاع و اعصاب به خاطر تنگی کانال نخاعی انجام می‌شود. وقتی کانال نخاعی به دلیل تغییرات استخوانی یا ایجاد خارهای کوچک تنگ می‌شود، علائمی مثل درد و بی‌حسی به وجود می‌آید.  

در این روش، بخشی از لامینا یا همان دیوارۀ استخوانی مهره که به دلیل تغییرات استخوانی یا خارهای ایجاد شده باعث تنگی کانال نخاعی شده است، برداشته می‌شود تا فضای کافی برای عبور عصب‌ها ایجاد شود.

لامینکتومی یکی از عمل‌های جراحی رایج ستون فقرات است که به نام دکمپرشن -یعنی برداشتن فشار- نیز شناخته می‌شود. 

فورامینوتومی 

در فورامینوتومی، جراح با یک برش کوچک تکه‌های اضافۀ استخوان یا بافتی که به اعصاب در کانال فورامن فشار می‌آورند را برمی‌دارد.

فورامن کانال کوچکی در ستون فقرات است که عصب‌ها از طریق این کانال از نخاع خارج می‌شوند. بیرون‌زدگی دیسک یا فرسودگی مفصل‌ها باعث تنگی کانال فورامن، فشار به اعصاب و تولید درد می‎شود. در این جراحی، عامل ایجادکننده تنگی کانال فورامن برطرف می‌شود.

دیسککتومی و میکرودیسککتومی 

در دیسککتومی، جراح دیسک بیرون‌زده را برمی‌دارد تا فشار از روی اعصاب برداشته شود. در میکرودیسککتومی، دیسک آسیب‌دیده با برش کوچک‌تری جدا می‌شود. به همین دلیل، میکرودیسککتومی نسبت به دیسککتومی دوره نقاهت کوتاه‌تری دارد. 

فیوژن ستون فقرات 

در فیوژن ستون فقرات، دیسک‌های چند مهره در بیمارانی که دیسک فرسوده یا لغزش مهره‌ای دارند، برداشته می‌شود و مهره‌ها با ابزاری مثل پیچ و پلاک، بهم متصل می‌شوند. نتیجه این جراحی این است که:

• حرکت در آن بخش از ستون فقرات متوقف می‌شود،
• و درد ناشی از اصطکاک یا لغزش مهره‌ها کاهش پیدا می‌کند.

از معایب این جراحی، از دست رفتن انعطاف‌پذیری ستون فقرات در محلی که مهره‌ها بهم متصل می‌شوند و دوره نقاهت طولانی است. 

دنرواسیون رادیوفرکوئنسی 

در این روش، اعصاب انتقال‌دهنده پیام درد با امواج رادیویی سوزانده می‌شوند. اثر این روش موقتی است، چرا که عصب‌ها ممکن است ترمیم شوند و درد بازگردد. 

جایگذاری دیسک مصنوعی 

در جراحی تعویض دیسک، دیسکی که آسیب‌دیده با یک دیسک مصنوعی جایگزین می‌شود. این روش برخلاف فیوژن که بالاتر توضیح دادیم، حرکت ستون فقرات را محدود نمی‌کند و ارتفاع طبیعی مهره‌ها را حفظ می‌کند.

نوکلئوپلاستی

در نوکلئوپلاستی جراح به کمک اشعه ایکس، محل دقیق دیسک منحرف‌شده را پیدا می‌کند و با امواج رادیویی، قسمت بیرون‌زده یا اضافی دیسک را گرم و تبخیر می‌کند. با این روش، دیسک کمی کوچکتر می‌شود تا فشار روی عصب کاهش پیدا کند. 

مراقبت‌های ویژه بعد از جراحی کمر 

بایدها و نبایدهای بعد از عمل جراحی کمر شامل این موارد هستند: 

• استراحت مناسب
• خواب کافی 
• رژیم غذایی مناسب
• پرهیز از سیگار
• تمیز نگه‌داشتن پانسمان
• از فعالیت‌های سنگین مثل خم شدن، بلند کردن اجسام سنگین یا پیچ‌خوردن کمر پرهیز کنید 
• شروع حرکت کنترل‌شده از زمانی که پزشک اجازه دهد، مثل قدم زدن آرام
• اگر ترشح، قرمزی، تب بالا و درد شدید داشتید، سریع‌تر به پزشک اطلاع دهید.

نکته: فعالیت‌هایی مثل قدم زدن، جریان خون را بهبود و ریسک عفونت و گرفتگی عضلات را کاهش می‌دهد. بنابراین، در صورت توصیه پزشک، از قدم زدن مدتی بعد از جراحی غافل نشوید. 

درمان کمر درد بعد از جراحی کمر 

بهترین راه برای درمان درد بعد از جراحی کمر استفاده از شیوه‌‌های چندوجهی است؛ یعنی ترکیبی از:

• داروهای مسکن معمولی مثل استامینوفن
• داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی
• در موارد خاص تزریق بی‌حسی موضعی یا تزریق‌های اپیدورال 

فیزیوتراپی زودهنگام طبق تجویز پزشک می‌تواند در بهبود کمر درد بعد از جراحی، مفید باشد. 

امیدواریم این مقاله برای شما مفید بوده باشد. منتظر نظرات و پرسش‌های شما هستیم. 

سوالات متدوال