اندومتریوز +درمان درد اندومتریوز و علائم آن

اندومتریوز بیماری است که باعث می شود بافتی شبیه به پوشش داخلی رحم در بیرون رحم شروع به رشد کند. این بیماری می تواند باعث درد شدید در لگن شود و مشکلاتی برای باروری خانم ها به وجود بیاورد. اگر نمی ‌دانید علائم اندومتریوز کدامند و چگونه باید درد های مزمن این بیماری درمان کنید، این نوشتار را از دست ندهید.

اندومتریوز چیست؟

وقتی که بافت اندومتریوز بیرون از رحم شروع به رشد می کند بیماری Endometriosis یا اندومتریوز تشخیص داده می شود. این بیماری رحم، تخمدان ‌ها، لوله‌ های فالوپ و بافت پوشاننده لگن را درگیر می کند. بافت اندومتریوز، عملکردی شبیه پوشش داخلی رحم دارد؛ یعنی بعد از هر سیکل قاعدگی ضخیم می شود، تجزیه می شود و خونریزی می کند. متأسفانه آندومتریوز تخمدان‌ ها را نیز درگیر می کند و باعث تشکیل کیست ‌هایی به نام آندومتریوم در تخمدان ‌ها می شود.

بیماری اندومتریوز باعث ایجاد التهاب و بافت اسکار در ناحیه لگن می شود. این التهاب ها نیز با درد های زیادی همراه هستند و اغلب بیماران به دنبال درمانی برای درد اندومتریوز می‌گردند. بافت ‌های اطراف رحم بر اثر بیماری آندومتریوز تحریک می شوند و بافت‌ هایی شبیه به اسکار ایجاد می کنند. بافت ‌های فیبری چسبنده نیز در این نواحی تشکیل می شود که موجب چسبندگی اندام‌ های لگن به یکدیگر می شوند.

این بیماری مشکلات باروری نیز ایجاد می کند؛ اما جای نگرانی نیست. با مراجعه به پزشک و درمان درد آندومتریوز، به میزان چشمگیری می توان این شرایط و عوارض بیماری را کنترل نمود. پرسش‌ های مکرر درباره درد آندومتروز ما را بر آن داشت تا درباره این بیماری و علائم آن اطلاعاتی را در اختیار شما عزیزان قرار دهیم.

علائم بیماری اندومتریوز کدامند؟

اصلی ‌ترین علامت آندومتریوز درد لگن است که معمولاً در دوره‌ های قاعدگی احساس می شود. اغلب خانم ها در طول دوره قاعدگی خود، گرفتگی عضلات و دردهای شکمی را تجربه می کنند؛ اما درد آندومتریوز با درد های همیشگی فرق دارد. افرادی که این درد را تجربه کرده‌اند، معتقدند که درد بسیار شدیدی است و با گذشت زمان بدتر می شود. یک سری علائم دیگر هستند که قبل از درمان اندومتریوز باید درباره آن ها اطلاعات کافی داشته باشید و در صورت مشاهده آن ها حتماً به یک پزشک متخصص مراجعه نمایید. این علائم شایع عبارت‌اند از:

درد شدید در دوران پریودی

دوره‌ های دردناک، گرفتگی لگن و دردهای غیر طبیعی که قبل از قاعدگی شروع می ‌شوند و چند روز بعد از آن ادامه پیدا می کنند، همگی نشانه‌ های بیماری آندومتریوز هستند. بعضی از خانم ها درد کمر و معده را نیز تجربه می کنند.

درد هنگام رابطه جنسی

درد همراه با رابطه جنسی، درد در حین یا بعد از رابطه جنسی نیز در افراد مبتلا به آندومتریوز شایع است.

درد هنگام اجابت مزاج یا دفع ادرار

خانم‌هایی که در دوران بارداری هنگام اجابت مزاج یا دفع ادرار احساس درد می کنند باید به آندومتریوز شک کنند. البته این دردها فقط منحصر به دوران قاعدگی نمی ‌شوند و قبل از قاعدگی نیز با افراد مبتلا همراه هستند.

خونریزی بیش از حد

خونریزی‌ های بیش از حد، قاعدگی شدید و همچنین خونریزی بین دوره‌‌ها از علائم اندومتریوز است.

ناباروری

برای برخی از افراد اندومتریوز اولین بار در طی آزمایشات درمان ناباروری تشخیص داده می شود و قبل از آن هیچ علامت دیگری نداشته اند. متأسفانه این بیماری باعث تشکیل بافت ‌های ضخیم روی دیواره رحم و تخمدان ‌ها شده و همین موجب ناباروری در خانم ها می شود.

یک سری علائم دیگر هم هستند که با مشاهده آن ها می‌توان به آندومتریوز شک کرد. این علائم عبارت‌اند از:

• خستگی مفرط
• اسهال
• یبوست
• نفخ
• حالت تهوع

نکته: این علائم بیشتر قبل یا در طول دوران قاعدگی دیده می‌ شوند.

علت ابتلا به اندومتریوز چیست؟

اندومتریوز به دلایل مختلفی ایجاد می شود. پزشکان دقیقاً نمی ‌دانند که چه چیزی باعث بروز این بیماری می شود، اما چندین نظریه وجود دارد. این بیماری پیچیده که بسیاری از زنان را در سراسر جهان درگیر می‌کند، از اولین روز قاعدگی تا یائسگی ادامه خواهد داشت. اصلی‌ترین دلایل ایجاد این بیماری را می‌توان موارد زیر دانست.

قاعدگی رتروگراد

قاعدگی رتروگراد یا معکوس شایع‌ ترین عامل ایجاد بیماری آندومتریوز است. در این نوع از قاعدگی، خون به جای خروج از واژن مجدداً از طریق لوله ‌های فالوپ به داخل حفره لگنی برگشته و در خارج از رحم رسوب می‌کند.

متاپلازای سلولی

متاپلازای زمانی رخ می ‌دهد که سلول‌ها از شکلی به شکل دیگر تغییر می‌کنند. سلول‌های خارج از رحم به سلول‌‌های آندومتر مانند تبدیل شده و شروع به رشد می کنند.

سلول‌ های بنیادی

سلول‌های بنیادی می‌ توانند باعث ایجاد این بیماری شوند و از طریق خون و عروق لنفاوی در بدن پخش شوند.

ژنتیک

به نظر می ‌رسد که اندومتریوز در برخی از خانواده‌ها بیشتر از سایرین دیده می شود؛ بنابراین ممکن است ارتباط ژنتیکی با این بیماری وجود داشته باشد.

پیوند سلولی بعد از جراحی

سلول‌‌های آندومتر ممکن است پس از جراحی ‌هایی مانند سزارین یا هیستریکتومی به دیواره‌ های شکم یا سایر نواحی بدن بچسبند.

انتقال بیماری از طریق خون یا سیستم لنفاوی

بافت‌های آندومتر از طریق خون یا سیستم‌ های لنفاوی به نواحی دیگر بدن منتقل می‌ شوند. مشابه روشی که سلول‌های سرطانی می ‌توانند پخش شوند، سلول‌های آندومتر نیز می ‌توانند از طریق خون و سیستم لنفاوی به نواحی دیگر بدن نیز منتقل شوند.

عوامل دیگری نیز ممکن است در رشد یا تداوم بافت آندومتر نابجا نقش داشته باشند. به عنوان مثال، آندومتریوز به استروژن وابسته است و این وجود استروژن است که التهاب، رشد بافت ‌های آندومتر و درد مرتبط با این بیماری را افزایش می‌ دهد. البته رابطه بین استروژن و اندومتریوز بسیار پیچیده است؛ زیرا نمی ‌توان گفت که نبود استروژن همیشه به معنای نبود اندومتریوز است؛ زیرا ممکن است حتی در نبود استروژن نیز این بیماری مشاهده شود.

اندومتریوز در کدام قسمت بدن بیشتر رخ می دهد؟

اندومتریوز که ۱۰ درصد از زنان بین ۱۵ تا ۴۴ سال را تحت تأثیر قرار می ‌دهد، اغلب اندام‌ های تناسلی، لگن و شکم را درگیر می کند. بخش‌ های دیگری نیز درگیر این بیماری می ‌شوند که در ادامه به آن ها اشاره می ‌کنیم.

• لوله‌ های فالوپ
• رباط ‌های اطراف رحم
• پوشش حفره لگن
• تخمدان‌ ها
• سطح بیرونی رحم
• فضای بین رحم و راست روده

اندام‌هایی که در بالا به آن ها اشاره کردیم به صورت شایع در بیماری اندومتریوز درگیر می ‌شوند؛ اما بعضی دیگر از قسمت ‌ها نیز گاهی اوقات درگیر این بیماری می ‌شوند که عبارت‌اند از:

• مثانه
• دهانه رحم
• روده‌ ها
• رکتوم
• معده
• شکم
• واژن یا فرج

متأسفانه تجمع بافت غیر طبیعی در خارج از رحم می تواند منجر به التهاب، زخم و کیست‌ های دردناک شود. همچنین منجر به تجمع بافت‌ های فیبری بین اندام‌ های تولید مثلی شده که باعث چسبیدن آن ها به یکدیگر می‌گردد.

 

اندومتریوز در زنان شایع است یا مردان؟

آندومتریوز بیشتر در زنان شایع است؛ اما گاهی اوقات نیز دیده شده که مردان بالای ۴۰ سال در قسمت دستگاه تناسلی دچار اندومتریوز شده‌اند. نظریه‌ های متعددی در مورد علت اندومتریوز زنانه و مردانه وجود دارد. درباره علت بیماری اندومتریوز در زنان در بخش‌های پیش به صورت کامل صحبت کردیم.

اندومتریوز مردانه نیز می تواند به خاطر قرار گرفتن طولانی مدت در معرض استروژن درمانی ایجاد شود علائم این بیماری، با قطع درمان استروژنی و مداخله جراحی دقیق، ممکن است خیلی سریع کاهش پیدا کند.

زنان سیس جندر و افرادی که از بدو تولد جنسیت زن به آن ها اختصاص داده شده در مقایسه با مردان ترنس مذکر و سایر افرادی که در بدو تولد مرد هستند، بسیار بیشتر در معرض ابتلا به آندومتریوز قرار می‌گیرند. به طور کلی کمتر از ۲۰ مورد آندومتریوز در پسران یا مردان ثبت شده است و این نشان می‌ دهد که بیماری اندومتریوز بیشتر در خانم ها شایع است.

درمان اندومتریوز

متأسفانه درمان اندومتریوز هنوز شناخته نشده و روش‌هایی که توسط پزشکان پیشنهاد می ‌شوند بیشتر برای کنترل و مدیریت علائم این بیماری هستند. یک سری از درمان ‌های دارویی و جراحی هستند که در کنار داشتن سبک زندگی سالم، می ‌توانند به کنترل بهتر بیماری آندومتریوز منجر شوند.

روش های درمانی برای مدیریت بیماری آندومتریوز

روش های درمانی که برای درمان اندومتریوز انتخاب می ‌شوند بر اساس شدت علائم و اینکه آیا بارداری مورد نظر است یا خیر، متفاوت هستند. به طور کلی روش های درمانی که برای این بیماری انتخاب می‌شوند، عبارت‌اند از:

دارو درمانی

اولین و ساده ‌ترین روشی که برای درمان و مدیریت اندومتریوز انتخاب می شود، استفاده از طیف وسیعی از دارو ها می‌باشد. این دارو ها عبارت‌اند از:

• دارو های ضد التهابی غیر استروئیدی
• مسکن‌ ها مانند ایبوبروفن و ناپروکسن
• دارو های هورمونی مانند آنالوگ‌ های GNRH

روش های پیشگیری از بارداری

برای کنترل درد از روش های پیشگیری مانند قرص، دستگاه‌ های هورمونی داخل رحمی IUD، حلقه‌ های واژینال، ایمپلنت‌ ها و تزریقات استفاده می شود.

نکته: استفاده از این روش‌ ها برای افرادی که می ‌خواهند باردار شوند، مناسب نیست.

شیمی درمانی

شیمی درمانی برای افرادی استفاده می شود که آندومتریوز پیشرفته دارند و نشانه‌ هایی مانند سرطان رحم را نشان می ‌دهند.

عمل جراحی

عمل جراحی یکی دیگر از روش‌های درمان برای برطرف کردن مشکلات اندومتریوز است. عمل جراحی به صورت لاپاراسکوپی انجام می شود و به دلیل اینکه پزشک دسترسی مستقیم به داخل رحم ندارد، توسط تجهیزات خاصی انجام می شود.

درمان اندومتریوز با اصلاح سبک زندگی

اگرچه استفاده از کمپرس گرم روی ناحیه پایین شکم، استراحت کافی، نداشتن استرس و مصرف دمنوش ‌ها و دارو های گیاهی می تواند برای مدیریت و کنترل بیماری آندومتریوز مفید باشد، اما فردی که به این بیماری مبتلا است باید سبک زندگی خود را اصلاح کند. با داشتن خواب کافی، استفاده از مکمل‌ های غذایی، پیاده‌روی، شنا، ورزش، کاهش استرس و تغذیه سالم این بیماری تا حد زیادی کنترل می شود. ورزش باعث بهبود وضعیت بدن شده و التهاب را در ناحیه شکم کاهش می‌ دهد.

درمان اندومتریوز با طب سوزنی

بعضی از افراد برای درمان دردهای اندومتریوز دست به دامن طب سوزنی می‌شوند؛ اما هیچ یک از افرادی که این درمان را انتخاب کرده‌اند به صورت کامل اثربخشی آن را تائید نکرده اند. این موضوع درباره طب سنتی نیز صادق است؛ بنابراین بهتر است به یک پزشک متخصص مراجعه کنید و بعد از استفاده از روش های درمانی اصولی برای درمان درد های ناشی از این بیماری نیز به فکر چاره باشید.

 

آیا اندومتریوز درد دارد؟

بله متأسفانه بیماری آندومتریوز با درد همراه است. همانطور که اشاره شد این بیماری در طول دوران قاعدگی و قبل از آن موجب درد های شدید می شود. کمردرد، درد شکم و لگن، پادرد، درد هنگام دفع یا رابطه جنسی، جزء مواردی هستند که باعث ناراحتی بیماران می شوند. افرادی که آندومتریوز شدید و پیشرفته داشته باشند درد شدید و مستمری را در ناحیه لگن تجربه می کنند. این افراد در دوران قاعدگی با درد قفسه سینه، تهوع، استفراغ، اسهال و یبوست درگیر می‌ شوند. به طور کلی درد شکمی و لگنی جزو شایع ‌ترین علائمی است که این بیماری را نشان می‌ دهد.

 

درمان درد اندومتریوز

برای درمان درد اندومتریوز می ‌توانید از داروهای ضد درد استفاده کنید، استراحت کافی داشته باشید، آنتی بیوتیک مصرف کنید و دارو های ضد التهابی را طبق تجویز پزشک مصرف نمایید. داروهایی که می ‌توانید برای التیام درد اندومتریوز استفاده کنید، عبارت‌اند از:

مسکن‌ ها

شما طبق نظر پزشک می ‌توانید از دارو های ضد التهابی غیر استروئیدی استفاده کنید که مسکن هستند. ایبوپروفن و ناپروکسن جزء مسکن‌ هایی هستند که معمولاً توسط پزشکان تجویز می ‌شوند؛ اما در صورتی که درد ناشی از این بیماری بسیار شدید باشد، دارو های قوی ‌تر تجویز می ‌گردند و خرید آن ها بدون نسخه پزشک امکان ندارد.

دارو های هورمونی

چنانچه دارو های مسکن برای کاهش درد بیماری کافی نباشند، پزشک هورمون درمانی را آغاز می کند. به عنوان مثال از قرص ‌های ضد بارداری، رینگ ‌های واژینال و پچ برای کاهش درد و جلوگیری از بارداری استفاده می کند. برخی دیگر از دارو ها که حاوی هورمون پروژسترون هستند برای کاهش درد ناشی از اندومتریوز تجویز می ‌شوند. دارویی به نام دانازول که در واقع برای جلوگیری از پریود استفاده می شود، نوعی داروی هورمونی برای درمان درد های آندومتریوز است.

نکته: با توجه به اینکه دارو های تجویزی برای بیماری آندومتریوز باعث کاهش تراکم استخوان، افزایش وزن، بروز نوسانات خلقی، گر گرفتگی و خونریزی نامنظم می شود، بهتر است حتماً تحت نظر پزشک باشید و هیچ یک از این دارو ها را بدون نسخه پزشک استفاده نکنید.

کلام پایانی

در این نوشتار درباره بیماری آندومتریوز، علائم آن و داروهایی که برای درمان درد آندومتریوز استفاده می‌شوند، صحبت کردیم. اگر شما هم جزو افرادی هستید که از درد آندومتریوز رنج می ‌برید و می‌خواهید یک درمان کنترلی برای بهبود کیفیت زندگی انتخاب کنید، توصیه می ‌کنیم به دکتر آرمان طاهری متخصص درد مراجعه کنید. ایشان بعد از تشخیص شدت بیماری، با استفاده از روش های درمانی مناسب، به شما کمک می کنند تا برای مدیریت درد های آندومتریوز از روش های درمانی مخصوص به خودتان استفاده نمایید.