گردن درد از جمله از رایج‌ترین مشکلات در میان افراد جامعه چه در کشورمان و چه در دنیا به شمار می‌آید و ممکن است در هر سنی بروز نماید. این عارضه گاهی ممکن است منجر به دیسک گردن شده و افراد حتی در انجام کارهای روزمره زندگی خود دچار مشکل شوند. مشکلات جدی گردن درد می‌تواند به دلیل آسیب در ناحیه نخاع یا کمر مانند بیرون زدگی دیسک، فشردگی اعصاب و دیگر مشکلات زمینه‌ای ستون فقرات به وجود آید.
مشکلات به وجود آمده در ستون فقرات گردنی می‌تواند علاوه بر ایجاد گردن درد باعث بروز درد در نواحی شانه‌ها و ایجاد ضعف و بی‌حسی در بخش دست و بازوها گردد. در این مقاله به بررسی بیشتر مشکلات گردن درد از جمله دیسک پرداخته و درباره علائم و روش‌های درمان آن توضیحاتی را ارائه می‌دهیم.
معرفی دیسک گردن
مهره‌های گردنی متشکل از کوچکترین مهره‌های ستون مهره‌ها بوده که ستون فقرات گردنی را ایجاد کرده‌اند. وظیفه این ستون فقرات حمایت از ناحیه سر و گردن است. همانند دیگر انواع فتق، ممکن است جابجایی دیسک در نواحی گردن نیز اتفاق افتد. دیسک گردن از مشکلات رایج در ستون فقرات محسوب شده که اغلب منجر به ایجاد درد در ناحیه گردن، بازو و به ویژه دست چپ می‌گردد. البته جابجایی دیسک و به وجود آمدن فتق منجر به بروز درد در گردن نمی‌شود. در واقع جابجایی دیسک و فتق منجر به فشرده شدن طناب نخاعی یا بخشی از اعصاب خروجی ستون فقرات شده که منجر به ایجاد درد گردن می‌شود.
علائم دیسک گردن
در واقع ستون فقرات گردنی متشکل از هفت مهره هستند که با حرف لاتین C نشان داده شده و به ترتیب از C۱ الی C۷ مشخص می‌شوند. با توجه به این تقسیم بندی سه سطح تابش مورد نظر و قابل شناسایی است:
سطح C۶ و C۷: در این سطح درد به قسمت حاشیه کناری و پشتی ساعد و سپس به انگشت میانی دست خواهد رسید. در این صورت امکان دارد قدرت عضلانی در قسمت عضلات سه سر بازو کاهش یافته و این امر باعث مشکلاتی در حرکت دادن یا باز کردن ساعد شود.
سطح C۵ و C۶: در این سطح درد به پشت دست، کنار ساعد، انگشت شست و سبابه خواهد رسید.
عضله دلتوئید در سطح C۴ و C۵ دچار اختلال می‌شود که بر اساس آن فرد در خم کردن و یا بلند کردن بازو مشکل خواهد داشت.
اصلی‌ترین دلایل ایجاد درد در دیسک گردن و دست
مهمترین دلایلی که باعث بروز درد در دیسک گردن و دست می‌شود عبارتند از:
- افزایش سن
- فشارهای معمول روزمره
- تصادفات
- مشکلات طولانی مدت و مزمن گردن
- صدمه به سر یا گردن
- بروز مشکلات در بخشی از ستون فقرات گردنی نیز در بروز درد گردن و ایجاد ضعف و بی‌حسی در بازوها موثر هستند.
- صدمه شلاقی یا صدمه ویپلش. بر اساس این صدمه یک نیروی بسیار قوی به گردن فرد وارد شده و آن را همانند شلاق به عقب و جلو تکان می‌دهد که این امر صدمه به عضلات و مهره‌های گردنی را در پی خواهد داشت. مثلاً هنگامی که فرد سوار ماشین بوده و در معرض یک ترمز شدید قرار می‌گیرد.
بررسی پیچیده‌ترین دلایل درد گردن و دست
درد گردن و دست ممکن است به دلایل پیچیده‌تری نیز رخ دهد که در ادامه آنها را بررسی می‌کنیم.
برآمدگی یا بیرون زدگی دیسک
ساییده شدن دیسک می‌تواند منجر به پارگی لایه بیرونی آن شده و بیرون زدگی دیسک اتفاق افتد. بیرون زدگی دیسک نیز با وارد کردن فشار به ریشه‌های عصبی و کانال نخاعی موجب ایجاد ضعف، بی‌حسی و درد می‌شود. دیسک برآمده ممکن است عصب را تحت فشار قرار دهد اما مانند بیرون زدگی باعث پارگی دیسک نخواهد شد.
خارهای استخوانی
خارهای استخوانی ممکن است به دلیل ساییدگی مهره‌ها ایجاد شوند. این ناهنجاری‌های استخوانی با وارد کردن فشار به دیسک گردن منجر به ایجاد درد و التهاب اعصاب می‌گردند. با توجه به فشار وارد شده از سوی خارهای استخوانی بر روی دیسک‌ها ممکن است دیسک‌ها صاف شده و دچار تحلیل و کم آبی گردند.
دکتر آرمان طاهری فوق تخصص فلوشیپ درد
فشردگی عصب یا تنگی کانال نخاعی گردن
خارهای استخوانی منجر به باریک شدن فضای داخلی ستون فقرات گردیده و منجر به بیرون زدگی دیسک می‌شوند، این عارضه تحت عنوان تنگی ستون فقرات گردنی یا عصب فشرده نامیده می‌شود.
با تنگ شدن کانال نخاعی مرکزی، نخاع تحت فشار یا نیشگون قرار گرفته و تنگی کانال روزنه ای نیز می‌تواند منجر به مسدود کردن ریشه‌های عصبی خارج شده از سوراخ‌های نخاعی گردد.
تحت فشار قرار گرفتن نخاع می‌تواند موجب بروز درد شانه، بازو و کمر شده و یا منجر به ضعف و بی‌حسی در دست‌ها و بازوها گردد.
چگونگی تشخیص دیسک گردن و درد دست
معاینه فیزیکی و بررسی سابقه پزشکی می‌تواند پیشینه کاملی از علائم دیسک گردن را در فرد مشخص نماید. تهیه تصویربرداری‌هایی از جمله رزونانس مغناطیسی (MRI)، اشعه ایکس، اسکن توموگرافی کامپیوتری و… ممکن است جهت بررسی وضعیت مهره‌های ستون فقرات و گردن فرد ضروری باشند.
ضرورت جراحی برای درمان دیسک گردن و درد
چنانچه سایر روش‌های درمانی در بهبود علائم موثر نبودند، با توجه به شرایط فرد جراحی‌هایی به منظور رفع درد گردن و بازو وجود دارند که از جمله آنها می‌توان به دیسککتومی گردن و یا انجام جراحی‌هایی جهت جایگزینی دیسک مصنوعی گردن اشاره کرد.
البته توجه داشته باشید که عمل جراحی همواره اولین انتخاب نبوده و به عنوان آخرین راه حل انجام می‌شود. چنانچه پزشک تشخیص دهد که درمان‌های محافظه‌کارانه جهت رفع مشکل موثر هستند نخست آنها را اعمال خواهد کرد. در واقع درمان‌های مربوط به رفع گردن درد در جهت از بین بردن درد و یا تسکین آن انجام می‌گیرد.
درمان دیسک گردن با روش‌های غیر جراحی
همانطور که گفته شد پزشک در ابتدا با روش‌های غیر جراحی به درمان دیسک گردن می‌پردازد که در ادامه با آنها آشنا خواهید شد.
استفاده از دارو
داروها از موثرترین راه‌ها برای کنترل درد، کاهش التهاب و کاهش گردن درد عضلانی به شمار می‌آیند. همچنین بایستی داروها با تجویز پزشک و طبق دستور وی مصرف شوند تا تاثیر به سزایی بر بهبودی علائم دیسک داشته باشند.
برخی داروها تنها برای برطرف کردن درد بافت‌های ملتهب کاربرد دارند و برخی درد به وجود آمده از گیر کردن اعصاب را رفع می‌نمایند. داروهایی نیز برای آرام کردن اسپاسم عضلانی تجویز می‌شوند.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی از جمله تجویزهای ابتدایی بسیاری از پزشکان برای بیماران مبتلا به گردن درد بوده که در اغلب مواقع نیز موثر است. بر اساس این درمان فیزیوتراپیست‌ها روش‌ها و تمریناتی را جهت قرار قرار گرفتن بدن در وضعیت مناسب و کاهش گردن درد به بیماران ارائه می‌دهند. فیزیوتراپی شامل موارد مختلفی از تکنیک‌های ویژه ماساژ گرفته تا آب درمانی را شامل می‌شود.
برخی تمرینات نیز در منزل به بیماران ارائه خواهد شد که انجام این تمرینات در بهبود علائم دیسک گردن موثر بوده و استرس روی ستون فقرات را کاهش می‌دهند. فیزیوتراپی به تقویت عضلات گردن فرد کمک کرده و در بسیاری از موارد منجر به بهبود علائم می‌شود.
انجام کشش ستون فقرات گردنی
این کشش از جمله تکنیک‌های فیزیوتراپی محسوب می‌شود که توسط درمانگر در منزل قابل انجام است. این کشش فشار بین دیسک‌ها و مهره‌ها را کاهش داده و باعث می‌شود روزنه‌های مسدود شده باز شوند.
کشش ستون فقرات گردنی را می‌توان در منزل به راحتی انجام داد. این تمرین را بایستی به مدت ۵ الی ۷ دقیقه در هر روز انجام داد تا تاثیرات آن را در بهبود علائم درد گردن مشاهده کرد.
ارائه تمرینات حرکتی جهت گردن
در این بخش چند حرکت مفید برای گردن ارائه شده است که انجام آنها تاثیر به سزایی در بهبود علائم گردن درد خواهد داشت. البته فیزیوتراپیست یا پزشک با توجه به وضعیت شما تمرینات مختلفی را پیشنهاد می‌دهد.
حرکت سر به عقب و جلو
سر خود را مستقیم نگه داشته و در همین حالت تلاش کنید سر را بین ۴ الی ۵ بار به سمت عقب و جلو حرکت دهید.
حرکات چرخشی
سر خود را تا دامنه حرکتی که به آن فشار وارد نمی‌شود، به سمت چپ یا راست به آرامی بچرخانید.
خم شدن جانبی
به آرامی به طرفین چرخیده و تلاش کنید گوش‌هایتان به شانه‌ها نزدیک شوند.
حرکات مقاومتی
با استفاده از دستان خود سر را گرفته و در مقابل حرکت گردن مقاومت نمایید. این تمرین باعث تقویت عضلات گردن شما می‌گردد.
لیفت گردن
به پشت بر روی زمین دراز کشیده و سر را به سمت پایین و بالا ببرید. این تمرین را در حالتی که به روی شکم و پهلوی خود دراز کشیده‌اید مجدداً تکرار نمایید. می‌توانید از یک بالش استفاده کنید تا فشار زیادی به سرتان وارد نشود.
دردهای ماندگار دیسک گردن و دست
در برخی مواقع درد ناشی از دیسک گردن با انجام درمان‌های غیر جراحی و محافظه‌کارانه بهبود نیافته و درمان نمی‌شود. همچنین در مواردی که تمرینات باعث ضعف در بازوها و یا فشار مضاعفی بر روی نخاع می‌شود و پزشک انجام جراحی را به منظور بهبود و کاهش فشار تجویز خواهد کرد.
به منظور جراحی عصب فشرده شده نواحی گردن گزینه‌های مختلفی وجود دارد. پزشک جراح با توجه به موارد مختلفی مانند تراز ستون فقرات فرد، محل فشرده سازی عصب و کم تهاجمی بودن بهترین روش جراحی را به منظور کاهش فشار ساختاری بر روی عصب انتخاب می‌کند.
بنابراین چنانچه همواره دچار درد دیسک ناحیه گردن و دست هستید می‌توانید در خصوص گزینه‌های جراحی با پزشک خود صحبت نمایید. امروزه به لطف پیشرفت‌های بسیاری در حوزه پزشکی، روش‌های جراحی کم تهاجمی و ایمن‌تری نیز وجود دارند که باعث می‌شوند مدت زمان کمتری در بیمارستان بستری شده و سریع‌تر به کار و فعالیت خود باز گردید.
با ما در ارتباط باشید!